İnönü - Menderes |
1946 sonrası demokrasi tarihimize ve o tarihten sonraki seçimlerin
sonuçlarına baktığımızda ne demek istediğimiz daha iyi anlaşılır. İstisnasız biçimde,
bilgisi ve sağ duyusuyla öne çıkan entellektüel
görünümlü “Hacivat tipi” liderler değil; halka yakın, duygularını ifade etmekten
çekinmeyen, kendi gibi olmayı beceren “Karagöz tipi” liderler
seçimlerin galibi olmuştur.
Ecevit - Demirel |
Her bir seçimin sonuçlarını ve o seçimde başarılı olan liderlerin neden başarılı olduklarını analiz eden onlarca farklı bakış açısına sahip çok sayıda araştırma ve analiz bulabiliriz. Ama
yegane neden olmasa da, liderin Hacivat tipi mi, yoksa Karagöz
tipi mi olduğu, seçim
sonucunu belirleyen önemli etkendir.
Adnan Menderes İsmet İnönü'ye göre, Süleyman Demirel Bülent Ecevit'e
göre Karagöz tipi liderlerdi. Keza Turgut Özal, Erdal İnönü ile kıyaslandığında daha Karagöz tipi bir liderdi. Benzer şekilde Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu ile mukayese edildiğinde tam bir Karagöz tipi liderdir.
E. İnönü - Özal |
Rakiplerine nazaran seçimleri daha sık ve daha yüksek oranlı skorlarla
kazanan tüm bu liderlerin seçim kazanmalarının elbette ki ekonomik, sosyal veya siyasal başka bir sürü nedeni
vardır. Ama kazananların hepsi birden Karagöz tipi liderdir. Kaybedenler ise tersine, Hacivat tipi liderlerdir; daha okumuş yazmış, daha elit ve duygularını çoğu kez açığa vurmayı tercih
etmeyen kişilikler...
Gelecekte, seçimlerin sonuçları
ile liderlerin kişilikleri arasında bir
bağlantı arayacak olan
akademisyenler için Hacivatlık ve Karagözlük özellikleri ilginç bir bakış açısı olabilir.
Karagöz ve Hacivat Karakterleri
Meşhur gölge oyununda Hacivat karakteri, düzeni temsil eder : Medrese görmüştür. Usul ve adap
bilir. Eğitimli olmasından
dolayı Osmanlıca konuşmayı sever. Karagöz'e
ve diğer karakterlere
tepeden bakar. Duygularını asla açık etmez, tersine duyguları ile hareket etmeyi, duygularını belli etmeyi zayıflık olarak kabul eder.
Kılıçdaroğlu - Erdoğan |
Karagöz ise oyunun başrol oyuncusudur. Okul
yüzü görmemiş bir halk adamıdır.
Sokak Türkçesi konuşur. Hacivat’ın
kullandığı Osmanlıca kelimeleri
anlamaz ve çoğu kez onlara yanlış anlamlar yükler. Her şeye burnunu sokar, her işe karışır. Dobradır.
Patavatsız tarzından dolayı iki de bir zor durumlarda kalsa da, bir yolunu bulup
işin içinden sıyrılır.